SPIS TREŚCI
- Czym jest epizod maniakalny?
- Jak długo trwają epizody maniakalne?
- Jakie są objawy epizodu maniakalnego?
- Objawy epizodu maniakalnego u dzieci
- Mania a hipomania
- Epizody maniakalne i choroba afektywna dwubiegunowa typu I
- Epizody maniakalne i choroba afektywna dwubiegunowa typu II
- Epizody maniakalne i zaburzenie cyklotymiczne
- Epizody maniakalne a inne choroby psychiczne
- Co powoduje epizod maniakalny?
- Jak diagnozuje się epizod maniakalny?
- Jak leczy się epizod maniakalny?
- Jak pomóc osobie z epizodem maniakalnym?
- Epizod maniakalny jest stanem psychicznym charakteryzującym się wyjątkowo podwyższonym nastrojem i impulsywnością, które utrzymują się przez dłuższy czas
- Osoby z chorobą dwubiegunową doświadczają epizodów maniakalnych, które mogą przeplatać się z epizodami depresyjnymi
- Epizod maniakalny może być spowodowany uszkodzeniem mózgu, brakiem snu, nadużywaniem substancji, udarem lub zaburzeniami metabolicznymi, stąd ważna jest diagnoza lekarza
- Czas trwania epizodu maniakalnego zależy od rodzaju choroby afektywnej dwubiegunowej, na którą cierpi dana osoba, przy czym profesjonalne leczenie może skracać ten czas
- Sprawdź, czy zdrowo się odżywiasz. Wypełnij ankietę
- Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu
Czym jest epizod maniakalny?
Epizod maniakalny jest stanem psychicznym charakteryzującym się wyjątkowo podwyższonym nastrojem i impulsywnością, które utrzymują się przez dłuższy czas. Epizod maniakalny jest najczęściej kojarzony z chorobą afektywną dwubiegunową. Warto jednak zauważyć, że osoby z tą chorobą doświadczają również epizodów depresyjnych, które będą przeplatały się z epizodami maniakalnymi.
Co więcej, epizody maniakalne mogą występować z różnym stopniem nasilenia. Przykładowo część osób będzie doświadczać tzw. hipomanii, podczas której objawy manii są mniej intensywne niż objawy pełnego epizodu maniakalnego. Epizody hipomanii mogą nie zaburzać funkcjonowania w takim samym stopniu jak pełna mania, ale mogą w dalszym ciągu prowadzić do epizodów maniakalnych w późniejszym czasie i należy je leczyć.
Chociaż epizody maniakalne występują najczęściej u osób z chorobą afektywną dwubiegunową, istnieją również inne przyczyny tych ekstremalnych zmian w zachowaniu i nastroju. Epizod maniakalny może być spowodowany między innymi uszkodzeniem mózgu, brakiem snu, nadużywaniem narkotyków lub alkoholu, udarem, zaburzeniami metabolicznymi lub infekcjami. Dlatego właśnie w przypadku epizodu maniakalnego tak ważny jest kontakt z lekarzem i odpowiednia diagnostyka.
Według DSM-5 (piątej edycji klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego) średni wiek pierwszego epizodu maniakalnego w chorobie afektywnej dwubiegunowej typu I wynosi 18 lat. Jednak u niektórych osób objawy pojawiają się w dzieciństwie lub w późniejszej dorosłości. Objawy zwykle są na tyle poważne, że mogą być zauważalne przez osoby w otoczeniu chorego i czasami mogą wymagać hospitalizacji. Należy podkreślić, że charakterystyczne dla epizodów maniakalnych są problemy z koncentracją oraz snem, co sprawia, że stan ten ma poważny wpływ na pracę lub życie społeczne.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo.
Jak długo trwają epizody maniakalne?
Czas trwania epizodu maniakalnego zależy od kilku czynników. Jednym z nich jest rodzaj choroby afektywnej dwubiegunowej, na którą cierpi dana osoba. Nie bez znaczenia jest również to, czy taka osoba aktywnie leczy się na chorobę afektywną dwubiegunową.
Przyjmuje się, że osoby z chorobą afektywną dwubiegunową typu II lub chorobą cyklotymiczną, czyli osoby doświadczające hipomanii, mają zwykle krótsze epizody maniakalne. Jak wynika z badań opublikowanych w 2006 r. na łamach "Journal of Affective Disorders", epizody hipomanii trwają średnio od dwóch dni do kilku tygodni. Co więcej, jedna trzecia epizodów nie trwała dłużej niż trzy dni. Zdaniem specjalistów osoby cierpiące na zaburzenie cyklotymiczne mogą mieć nawet krótsze epizody maniakalne trwające zaledwie kilka godzin, co nawiązuje do tzw. rapid cycling, czyli terminu odnoszącego się do szybkich wahań nastroju.
W przypadku osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową typu I epizody maniakalne mogą trwać znacznie dłużej, ponieważ chorzy doświadczają "pełnej manii", a nie mniej ostrej hipomanii. W badaniu opublikowanym w 2010 r. na łamach naukowego czasopisma "JAMA Psychiatry" ustalono, że mediana długości epizodu maniakalnego wynosi 13 tygodni. Należy jednak dodać, że epizody maniakalne w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej mogą również trwać nawet tydzień. Przyjmuje się, że osoby, które szukają profesjonalnego leczenia swoich objawów, częściej doświadczają krótszych epizodów maniakalnych.
Jakie są objawy epizodu maniakalnego?
Epizod maniakalny wiąże się z wieloma wyraźnymi objawami. Jednak diagnozowanie tego stanu jest trudne i wymaga od specjalistów analizowania ilości, intensywności i czasu trwania objawów. Należy dodać, że aby można było rozpoznać epizod maniakalny, muszą występować co najmniej trzy z poniższych objawów przez co najmniej tydzień. Jeśli objawy te występują z mniejszą intensywnością przez co najmniej cztery dni, uznaje się, że mamy do czynienia z epizodem hipomaniakalnym.
Poniżej znajdują się niektóre typowe zachowania związane z epizodem maniakalnym:
Urojenia lub halucynacje – w czasie epizodu maniakalnego chory może mieć halucynacje słuchowe lub wzrokowe (widzenie lub słyszenie czegoś, czego nie ma). Może również wykazywać zachowania paranoidalne lub inne urojeniowe (wiara w coś, co nie jest prawdziwe). Urojenia i halucynacje są poważnymi objawami manii i wymagają pomocy lekarskiej.
Zmniejszona potrzeba snu – bardzo charakterystycznym objawem epizodu maniakalnego jest zmniejszona potrzeba snu. Może wynikać z nadmiaru energii, szybkiego myślenia i drażliwości. Problemy ze snem są częste u osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową, przy czym epizody maniakalne prowadzą do problemów ze snem, a problemy ze snem sprzyjają występowaniu większej liczby epizodów maniakalnych.
Angażowanie się w wiele działań naraz – osoby doświadczające epizodu maniakalnego mogą stać się niespokojne i szukać sposobów na wykorzystanie rozpierającej ich energii. Przykładowo mogą próbować wykonywać wiele zadań naraz lub podejmować się kilku różnych rzeczy, doświadczając gwałtownych wzrostów produktywności.
Większa niż zwykle chęć rozmowy – częstym objawem na początku epizodu maniakalnego jest głośne i szybkie mówienie. Jednak aby objaw ten uznać za znak początku choroby, musi on faktycznie różnić się od tego, jak zwykle mówi chory. Zdarza się, że niektóre osoby naturalnie mówią szybciej niż inni, ale jeśli ktoś, kto zwykle starannie dobiera słowa i mówi powoli, zaczyna mówić szybko i głośno, nie będąc tego świadomym, to może być to znak, że mamy do czynienia z epizodem maniakalnym. Co ciekawe, chory może również łączyć słowa na podstawie ich brzmienia, a nie znaczenia. Powszechne jest kompulsywne rymowanie i aliteracja.
Problemy z koncentracją – podczas epizodu maniakalnego chory może nie być w stanie skupić się na wykonywanym zadaniu. Może mieć trudności z koncentracją i stale rozpraszać się różnymi rzeczami.
Zwiększone pożądanie seksualne – do objawów epizodu manualnego zaliczyć można również hiperseksualność. Osoby doświadczające tego mogą częściej niż zwykle szukać interakcji seksualnych i mogą angażować się w bardziej ryzykowne zachowania seksualne (np. poszukiwać osób świadczących usługi seksualne) z powodu manii.
Wzrost ryzykownych zachowań – osoby podczas epizodu maniakalnego mogą także angażować się w inne bardziej ryzykowne zachowania. Może to obejmować wydawanie większej ilości pieniędzy niż zwykle, hazard, upijanie się lub zażywanie narkotyków.
Natłok myśli – w czasie epizodu maniakalnego chory może zauważyć, że doświadcza wielu myśli naraz lub że jego myśli krążą w niekontrolowany sposób. Dla osoby obserwującej może sprawiać wrażenie, że mówi płynnie i przyjemnie, podczas gdy w środku nękają go powtarzające się, niespokojne myśli. Co ciekawe, myśli chorego mogą także nie układać się w logiczny ciąg, np. w ramach jednego zdania może poruszać kilka wątków, które nie mają ze sobą nic wspólnego.
Megalomania – jednym z objawów epizodu maniakalnego może być nierealistyczne uczucie wielkości. W takich przypadkach chory może wierzyć, że jest lepszy, ma większą wiedzę i w ogóle jest wspanialszy od innych. Możliwe jest również, że osoba doświadczająca epizodu maniakalnego ma urojenia i np. wierzy, że jest sławna, co sprawia, że może obawiać się wyjścia z domu, ponieważ spotka na swej drodze dziennikarzy.
Wrogość lub zwiększona drażliwość – osoba doświadczająca epizodu maniakalnego może wykazywać znacznie większą drażliwość niż zwykle. Może szybko wszczynać kłótnie i łatwo denerwować się innymi oraz otoczeniem.
Myśli samobójcze – jednym z rzadkich objawów epizodu maniakalnego są myśli samobójcze. Zdarza się bowiem, że chory w czasie epizodu maniakalnego może odczuwać bardzo obniżony nastrój, poczucie beznadziejności lub poczucie bezwartościowości. Objaw ten jest niezwykle niebezpieczny i jeśli zauważmy u swojego bliskiego myśli samobójcze, powinniśmy zasięgnąć pomocy specjalisty.
Nadmierne zaangażowanie religijne – kolejnym objawem epizodu maniakalnego może być zwiększona gorliwość religijna lub zaangażowanie religijne. Może to wiązać się z poczuciem wielkości, ponieważ temu uczuciu mogą towarzyszyć podteksty religijne, na przykład wiara, że zostało się wysłanym przez jakiś boski byt.
Co ciekawe, jednym z objawów epizodu maniakalnego lub hipomaniakalnego jest częstsze noszenie jaskrawych lub ekstrawaganckich ubrań, co potwierdzają badania opublikowane w 2017 r. na łamach "Journal of Affective Disorders". Zmiana sposobu ubierania się może również odzwierciedlać inne objawy, np. preferencję dla bardziej odkrywających i wyzywających ubrań ze względu na hiperseksualność. Oczywiście samo noszenie ubrań w jasnych kolorach nie oznacza od razu, że ktoś doświadcza epizodu maniakalnego czy hipomaniakalnego. Jednak ubiór może być subtelną wskazówką, jeśli takie zachowanie pokrywa się z innymi objawami maniakalnymi lub hipomaniakalnymi. Sprawdź tutaj różnice między manią a hipomanią.
Objawy epizodu maniakalnego u dzieci
W przypadku dzieci bardzo często zdarza się, że objawy epizodu maniakalnego zostają błędnie zdiagnozowane, ponieważ są mylone z zaburzeniami zachowania. W przypadku, gdy uważamy, że nasze dziecko może doświadczać epizodu maniakalnego, powinniśmy skonsultować się z pediatrą. W przypadku gdy jest to dziecko kogoś, kogo znamy, warto wcześniej porozmawiać ze specjalistą ds. zdrowia psychicznego, aby uzyskać pomysły na podejście do tematu.
Mania a hipomania
Mania i hipomania to dwa różne typy epizodów maniakalnych, jednak o tych samych objawach. Hipomania nie jest uważana za tak intensywną jak mania, przy czym mania powoduje bardziej zauważalne problemy w funkcjonowaniu osobistym i społecznym. Biorąc pod uwagę możliwość wystąpienia manii prowadzącej do psychozy, może to spowodować, że skutki tego okresu będą bardziej długotrwałe, a nawet mogą skończyć się hospitalizacją.
Epizody maniakalne i choroba afektywna dwubiegunowa typu I
Epizody maniakalne są ściśle powiązane z chorobą afektywną dwubiegunową typu I, ponieważ charakterystyczną cechą tej choroby jest właśnie występowanie co najmniej jednego epizodu maniakalnego. Jednocześnie to czy chory w swoim życiu doświadczy przynajmniej jednego takiego epizodu, określi diagnozę. Przyjmuje się, że jeśli dana osoba doświadczyła pełnego epizodu maniakalnego, najprawdopodobniej zaburzeniem psychicznym, z którym się boryka, jest choroba afektywna dwubiegunowa typu I. Oczywiście należy zauważyć, że w przypadku tej choroby mogą również wystąpić epizody depresyjne, jednak główną cechą jest epizod maniakalny.
W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej typu I epizody maniakalne charakteryzują się intensywnymi objawami, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Co więcej, osoby mające do czynienia z chorym często zauważają zmiany w jego usposobieniu i impulsywnym zachowaniu. Epizod maniakalny choroby afektywnej dwubiegunowej typu I może mieć poważne konsekwencje ze względu na impulsywność tego zaburzenia.
Epizody maniakalne i choroba afektywna dwubiegunowa typu II
W przeciwieństwie do choroby afektywnej dwubiegunowej typu I choroba afektywna dwubiegunowa typu II nie obejmuje pełnych epizodów maniakalnych, co jest kluczowym czynnikiem różnicującym w diagnozowaniu tych dwóch chorób. W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej typu II epizody maniakalne są również mniej poważne, chociaż nadal mogą wpływać na codzienne życie ze względu na hipomanię.
Należy również zauważyć, że epizod depresyjny jest zawsze powiązany z chorobą afektywną dwubiegunową typu II, co prowadzi do znacznych cyklów wzlotów i upadków nastroju. W przypadku gdy u osoby z chorobą afektywną dwubiegunową typu II wystąpi pełny epizod maniakalny, diagnoza zostanie zmieniona na chorobę afektywną dwubiegunową typu I. Dzieje się tak często, gdy młodsi ludzie zaczynają doświadczać objawów, które nasilają się w miarę dorastania.
Epizody maniakalne i zaburzenie cyklotymiczne
Zaburzenie cyklotymiczne, czy też cyklotymia, to rodzaj choroby afektywnej dwubiegunowej, w której przez co najmniej dwa lata utrzymują się mniej nasilone objawy manii i depresji. Przez to, że są one mniej poważne, nie można nazwać ich hipomanią lub epizodem maniakalnym.
Stan ten jednak nie powinien być lekceważony, bowiem wciąż może wpływać na zdrowie psychiczne danej osoby, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że obejmuje cykliczne wahania nastroju. Równowaga i zdrowa regulacja emocji mają wpływ na długoterminowe pozytywne zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie nas wszystkich, ale mogą być szczególnie ważne w przypadku osób z zaburzeniami cyklotymicznymi.
Epizody maniakalne a inne choroby psychiczne
Choroba afektywna dwubiegunowa często występuje w połączeniu z innymi chorobami psychicznymi lub fizycznymi, których rozpoznanie jest kluczowe dla prawidłowego leczenia pacjenta. Specjaliści z Instytutu CME uważają, że zaburzenia afektywne dwubiegunowe często współistnieją z ADHD, zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami związanymi z zażywaniem określonych substancji odurzających lub zaburzeniami odżywiania. Co więcej, inne czynniki zdrowotne, takie jak otyłość, zespół metaboliczny, choroby układu krążenia, migreny i zaburzenia bólowe, są również częstsze u osób z chorobą afektywną dwubiegunową.
Sprawdź też: W epizodzie potrafią w jeden dzień rozdać swój majątek i zaciągnąć kredyt. Psycholog: traktują to jako stan pożądany
Co powoduje epizod maniakalny?
Wiele czynników odgrywa rolę w rozwoju epizodu maniakalnego. Jednym z nich jest genetyka, bowiem istnieje silny związek pomiędzy historią choroby w rodzinie pacjenta a epizodami maniakalnymi u tegoż pacjenta.
Epizody maniakalne są charakterystyczne dla schorzeń psychicznych, w tym:
zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu I – definiowane są przez epizody maniakalne, które utrzymują się przez co najmniej siedem dni lub są na tyle poważne, że wymagają natychmiastowej hospitalizacji. Choroba ta w równym stopniu dotyka mężczyzn, jak i kobiet. Najczęściej jest diagnozowana w późnym okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości. Istnieje silne powiązanie genetyczne wskazujące, że dwie trzecie osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową ma bliskiego krewnego, który podziela ich diagnozę;
zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu II – znana także jako hipomania, charakteryzuje się mniej poważnymi epizodami maniakalnymi, które trwają krócej i nie zakłócają znacząco codziennego życia. Stan ten definiuje się jako epizod maniakalny trwający co najmniej cztery dni. Osobom cierpiącym na to zaburzenie towarzyszą również okresy depresyjne;
zaburzenie schizoafektywne – stan zdrowia psychicznego, w którym u pacjentów występują objawy zarówno schizofrenii, jak i zaburzeń nastroju, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa lub depresja. U osób cierpiących na tę chorobę często błędnie diagnozuje się chorobę afektywną dwubiegunową z cechami psychotycznymi, ponieważ wykazują one typowe objawy psychozy, w tym halucynacje i urojenia, epizody maniakalne i depresyjne.
Badacze uważają, że jeśli w rodzinie występuje choroba afektywna dwubiegunowa, ryzyko wystąpienia tej choroby lub ciężkiej depresji jest o 80–90 proc. większe. Epizody maniakalne mogą zdarzyć się w chorobie afektywnej dwubiegunowej, która ma tendencję do występowania w rodzinach, więc wiedza o historii choroby w rodzinie może wskazywać, czy pacjent jest w grupie ryzyka.
Według National Alliance on Mental Illness do epizodów maniakalnych przyczyniają się również czynniki środowiskowe. Wśród nich bardzo istotny jest stres i często to właśnie stresory życiowe powodują epizody maniakalne u osób z genetyczną predyspozycją do tej choroby. Może to być dowolny rodzaj stresu związanego z pracą, szkołą, rodziną lub życiem osobistym.
Innym znaczącym czynnikiem w rozwoju epizodów maniakalnych jest zażywanie narkotyków oraz picie alkoholu. W tym przypadku osoby z predyspozycją do rozwoju choroby afektywnej dwubiegunowej są również bardziej narażone na wpływ narkotyków i alkoholu, który przyspiesza epizod maniakalny.
Nie można nie wspomnieć, że epizody maniakalne są częste u osób z chorobami i stanami zdrowotnymi takimi jak:
- urazy mózgu;
- nowotwory mózgu;
- demencja;
- zapalenie mózgu;
- toczeń;
- zaburzenie schizoafektywne.
Epizody maniakalne mogą również zostać wywołane przez skutki uboczne działania niektórych leków.
Jak diagnozuje się epizod maniakalny?
Przyjmuje się, że aby epizody maniakalne mogły zostać rozpoznane, to w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej pacjent musi mieć utrzymujący się i nienormalnie podwyższony lub drażliwy nastrój przez co najmniej tydzień. A oprócz tego epizod maniakalny musi być na tyle poważny, aby powodował znaczne upośledzenie funkcjonowania lub wymagał hospitalizacji. Co więcej, u pacjenta muszą występować co najmniej trzy z następujących objawów:
- łatwe rozpraszanie się;
- angażowanie się w wiele zadań jednocześnie (więcej, niż można realistycznie wykonać w ciągu jednego dnia);
- angażowanie się w ryzykowne zachowania, takie jak hazard lub seks bez zabezpieczenia;
- potrzeba mówienia głośno i szybko (a także słowotok);
- megalomania lub wyolbrzymione poczucie własnej wartości;
- mała potrzeba snu;
- gonitwa myśli.
Według informacji zawartych w piątym wydaniu DSM, aby zdiagnozować chorobę afektywną dwubiegunową typu I, u danej osoby musi wystąpić co najmniej jeden epizod maniakalny, którego nie można "lepiej wytłumaczyć" zaburzeniem schizoafektywnym lub który nie występuje u osoby chorej na schizofrenię bądź inne określone lub nieokreślone spektrum schizofrenii i inne zaburzenie psychotyczne.
Jak leczy się epizod maniakalny?
Należy podkreślić, że nie ma lekarstwa na epizody maniakalne, jednak dzięki połączeniu leków, terapii i zmian w stylu życia można opanować objawy i uniknąć czynników wyzwalających.
Leczenie epizodu maniakalnego — leki
W przypadku wystąpienia ostrych epizodów maniakalnych często leczy się je lekami przeciwpsychotycznymi. Leki te na ogół działają poprzez blokowanie podtypu receptora dopaminy znanego jako D2. Dopamina jest z kolei neuroprzekaźnikiem odgrywającym istotną rolę w nastroju, dlatego blokowanie receptorów D2 powinno działać na rzecz zrównoważenia nastroju. Niektóre rodzaje leków przeciwpsychotycznych to arypiprazol, olanzapina, kwetiapina i risperidon.
Wspomniane leki nie są jednak jedynymi środkami stosowanymi w przypadku epizodu maniakalnego. W długotrwałym leczeniu można bowiem zastosować lit, który działa poprzez stymulację receptora glutaminianu NMDA w celu zwiększenia dostępności glutaminianu (jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mózgu). Lit ma za zadanie zmniejszyć częstotliwość i nasilenie epizodów maniakalnych. Przykłady środków zawierających lit obejmują Cibalith-S, Eskalith i Lithane.
W przypadku epizodu maniakalnego czasem przepisuje się także walproinian, który jest rodzajem leku przeciwdrgawkowego zwykle przepisywanego na padaczkę. Co jednak ciekawe, środek ten wykazał skuteczność w leczeniu niektórych objawów epizodu maniakalnego (nadmierne pobudzenie, nadmierna aktywność, drażliwość i rozproszenie). Walproinian oddziałuje na mózg poprzez zwiększenie ilości substancji chemicznej zwanej kwasem gamma-aminomasłowym (GABA), która blokuje transmisję między neuronami w mózgu i w rezultacie działa uspokajająco.
Jakie jeszcze środki przepisuje się w przypadku epizodu maniakalnego? Jeśli pacjent ma problemy ze snem, lekarz może przepisać mu na krótki czas leki nasenne. Czasem przepisywane są także leki przeciwdepresyjne, jednak w zależności od występujących objawów prawdopodobieństwo ich zastosowana może być mniejsze ze względu na ryzyko wywołania manii.
W leczeniu epizodu depresyjnego kluczowa jest współpraca z lekarzem przepisującym dany lek. Dzięki temu możliwe jest określenie, jaki lek będzie najlepiej wspierał samopoczucie psychiczne pacjenta. W przypadku wątpliwości związanych z przyjmowanymi lekami należy porozmawiać z lekarzem i nie przerywać przyjmowania leków ani zmieniać dawkowania bez konsultacji z nim. Może to bowiem prowadzić do nasilenia objawów.
Leczenie epizodu maniakalnego — psychoterapia i techniki samoleczenia
Inną równie ważną metodą leczenia epizodu maniakalnego jest psychoterapia, która może pomóc chorym rozpoznać zmiany nastroju. Dzięki działaniu specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym takich jak psychoterapeuci, pacjenci mogą również zidentyfikować czynniki wyzwalające epizod maniakalny, co umożliwi lepsze kontrolowanie nastroju.
Spośród rodzajów psychoterapii wymienia się m.in. psychoterapię poznawczo-behawioralną (CBT) i dialektyczno-behawioralna (DBT), które mogą pomóc pacjentom znaleźć sposoby radzenia sobie z epizodami maniakalnymi, lepiej je zrozumieć i pracować nad znalezieniem metod pomagających zmniejszyć objawy, gdy zostaną zauważone. Inne metody leczenia, które można zastosować w leczeniu epizodu maniakalnego, to zmiany stylu życia, które można wprowadzić samodzielnie. Mogą one obejmować:
utrzymanie harmonogramu snu – pacjent powinien starać się kłaść spać o tej samej porze i wstawać o tej samej porze, co może pomóc w utrzymaniu stabilniejszego nastroju;
ograniczenie stresu (w domu i pracy) – jeśli to możliwe, zaleca się przestrzeganie stałych godzin pracy, aby uniknąć nadmiernego stresu. Pomóc w zapobieganiu narastaniu stresu może również znalezienie czasu na relaks i wykonywanie czynności sprawiających przyjemność;
prowadzenie dziennika nastroju – codzienne śledzenie nastroju może pomóc choremu sprawdzić, czy jego zachowania zmierzają w stronę epizodu maniakalnego. Jeśli pacjent zauważy znaczne zmiany nastroju lub pewne oznaki ostrzegawcze, które mogą wkrótce ulec zmianie, może zgłosić się na leczenie wcześniej. W czasie prowadzenia dziennika warto zwrócić szczególną uwagę na czynniki wyzwalające, takie jak zmiana pracy, rozstanie, przeprowadzka, a nawet czynniki sytuacyjne, takie jak spóźnianie się, słuchanie głośnej muzyki, rozpoczęcie nowego projektu lub wyjazd na wakacje;
powstrzymanie się od stosowania alkoholu i używek – pomocne w unikaniu wywołania epizodu maniakalnego lub pogorszenia go może być wyeliminowanie alkoholu i innych używek (w tym narkotyków). Wynika to z ich działania, bowiem alkohol i narkotyki mogą zakłócać sen i nastrój, dlatego nie zaleca się ich spożywania w przypadku ryzyka wystąpienia manii.
Specjaliści zwracają również uwagę na inne metody takie jak np. aktywność fizyczna. Według wyników badań opublikowanych w 2016 r. na łamach "Journal of Psychiatric Research" codzienna aktywność fizyczna może pozytywnie wpłynąć na nasz stan psychiczny (szczególnie w przypadku epizodów maniakalnych). Poza tym chorzy powinni zadbać o dobrze zbilansowaną dietę i unikać pomijania posiłków, a także być na bieżąco z wizytami lekarskimi i przepisanymi lekami.
Sugeruje się również pozytywne znaczenie treningu uważności znanego także pod nazwą mindfulness, w radzeniu sobie z epizodami maniakalnymi. Trening ten polega na byciu obecnym i pełnym zaangażowania w chwilę obecną, bez osądzania i rozpraszania. Praktykowanie mindfulness może pomóc osobom cierpiącym na chorobę afektywną dwubiegunową lepiej radzić sobie z objawami oraz zmniejszyć intensywność i częstotliwość epizodów maniakalnych.
Co więcej, specjaliści uważają, że podczas epizodu maniakalnego lub przed jego wystąpieniem, przydatne może być uzyskanie pomocy od przyjaciół i członków rodziny. Może być to szczególnie pomocne, jeśli ktoś ma problemy z odróżnieniem tego, co rzeczywiste, od tego, co nierzeczywiste (psychoza).
Posiadanie osób, z którymi można porozmawiać o tym, co jest prawdziwe, może złagodzić część stresu, który może wywołać epizod maniakalny. Jeśli chory nie ma nikogo w swoim otoczeniu, kto mógłby mu pomóc, powinien rozważyć dołączenie do grupy wsparcia dla osób borykających się z epizodami maniakalnymi.
Jak pomóc osobie z epizodem maniakalnym?
Jeśli pragniemy pomóc bliskiej nam osobie, która boryka się z epizodami maniakalnymi, powinniśmy przede wszystkim zadbać o samych siebie. Powinniśmy dbać o swoje zdrowie i dobre samopoczucie, aby mieć siłę psychiczną i fizyczną potrzebną do pomocy bliskiej osobie w lepszym radzeniu sobie z epizodami maniakalnymi i innymi objawami choroby afektywnej dwubiegunowej. Powinniśmy także zachować czujność, obserwując zachowania przypominające którykolwiek z objawów epizodu maniakalnego.
Zdaniem specjalistów możemy nawet spróbować poprosić bliską nam osobę, aby podzieliła się swoimi doświadczeniami, aby móc samemu prowadzić dziennik i zapisywać dla niej objawy. Nie powinniśmy również zapominać o poszerzaniu własnej wiedzy na temat epizodów maniakalnych oraz zaburzeń psychicznych, aby móc lepiej pomóc chorej osobie i w porę reagować na różnego rodzaju zachowania. Wiedza na temat epizodu maniakalnego może pomóc w lepszym zrozumieniu choroby, jej przyczyn oraz skutków.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
ZOBACZ TAKŻE
- "Uwielbiałam ten stan, nie rozumiałam, czemu bliscy wysyłają mnie do szpitala psychiatrycznego". Mika Urbaniak choruje na ChAD
- Pod wpływem stresu trafiła na oddział zamknięty. "Byłam w psychozie" [LIST DO REDAKCJI]
- Sinead O'Connor chorowała na "dwubiegunówkę". Psychiatrka: jedna z najtrudniejszych diagnoz
Treści z serwisu Medonet mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem a jego lekarzem. Serwis ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
- Print Icon
- Mail Icon
- https://www.verywellmind.com/how-to-recognize-a-manic-or-hypomanic-episode-380316
- https://psychcentral.com/disorders/manic-episode
- https://www.talkspace.com/mental-health/conditions/articles/bipolar-manic-episode-definition-symptoms/
- https://www.forbes.com/health/mind/manic-episode-symptoms/
- https://www.simplypsychology.org/how-to-recognize-a-manic-episode.html
- https://www.springbrookhospital.org/how-long-do-manic-episodes-last-faq-about-mania/
- https://www.choosingtherapy.com/how-to-stop-a-manic-episode/
- zdrowie psychiczne
- Zaburzenia psychiczne
- mania
- napad maniakalny
- zespoły maniakalne
- Choroba afektywna dwubiegunowa
- zaburzenia afektywne-dwubiegunowe